Wereldwijd zijn er meer dan 20 miljoen boeken verkocht van Stephan R. Covey (1933-2012). Zijn boek ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’, werd zelfs uitgeroepen tot de nr. 1 meest invloedrijke zakelijk boek van de 20e eeuw. Het is zo populair dat het nog jaarlijks terugkomt in de lijst van bestsellers. Geschreven in 1989 maar nu misschien wel relevanter dan ooit. Het boek is gericht op persoonlijk leiderschap en persoonlijke ontwikkeling en is een van mijn favoriete boeken. In dit artikel neem ik je mee naar zijn ideeën over hoe je jezelf kunt ontwikkelen.
De 7 eigenschappen van effectief leiderschap zijn:
1. Wees proactief
2. Begin met het einde voor ogen
3. Belangrijke zaken eerst
4. Denk win-win
5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden
6. Synergie
7. Houd de zaag scherp
Echte groei en ontwikkeling vragen om een principiële levenshouding. Covey heeft 200 jaar literatuur bestudeerd en kwam tot de ontdekking dat voor de Eerste Wereldoorlog er vooral werd gehandeld vanuit een principiële levenshouding. Maar de jaren daarna verschuift dat naar een pragmatische levenshouding. Bij een pragmatische levenshouding wordt succes gemeten aan persoonlijke prestaties, status, gedrag en vaardigheden. Terwijl wie een principiële levenshouding heeft, leeft naar begrippen als bescheidenheid, trouw, geduld, integriteit, nederigheid, moed, rechtvaardigheid, ijver en eenvoud. Maar ook volgens de gulden regel: ‘Bejegen anderen zoals jij door hen bejegend wilt worden’.
Wees proactief
De eerst stap in het stappenplan van Covey begint met ‘Wees proactief’. Kort samengevat betekent het: Je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen, denken, je eigen handelen en je eigen leven. Je bent geen willoos slachtoffer van de omstandigheden. Je bent in staat je eigen beslissingen te nemen en daarmee invloed te hebben op je leven! En op de wereld om je heen.
Jij, jij en jij, alles draait om jezelf en nu bedoel ik niet dat je er egoïstisch van moet worden maar wel dat je een keuze hebt hoe jij jouw leven wilt leven. Of hoe jij jouw leven wilt lijden (met lange ij ja). Startpunt van het onderzoek van Covey was de gedachten dat wanneer je een situatie wilt veranderen, je moet beginnen met jezelf te veranderen.
Begin met het einde voor ogen
Kies de juiste doelen in je leven. Ontdek je persoonlijk missie. Dit kun je o.a. doen door de begrafenisopdracht uit te voeren. Hierbij ga je nadenken wat je wilt dat mensen over je zeggen op jouw begrafenis. Neem dit als uitgangspunt en (her)schrijf je eigen plan voor de toekomst. Wil jij dat mensen later zeggen dat je veel succes had en veel geld hebt verdiend maar dat je nooit echt gelukkig was of wil je dat ze zeggen dat je alles goed voor elkaar had, dat je de balans had gevonden tussen werk en privé en je een echte levensgenieter was? Dat laatste is in ieder geval wat ik graag wil dat er herinnerd wordt.
Probeer een antwoord te vinden op de volgende vragen. Wie wil je zijn? Wat wil je doen? En welke waarden en principes horen daarbij? Een goed geschreven missie moet persoonlijk zijn, positief geformuleerd, in tegenwoordige tijd, visueel en met gevoel geschreven. Dit heb je echt niet in 5 minuten gedaan. Sommigen doen er een aantal jaren over om hun echte missie te vinden. Vaak zijn er zelfs meerdere versies nodig. En vaak blijf je op de lange termijn herschrijven. Door het schrijven en herschrijven dwing je jezelf tot een goed overdenken van je prioriteiten en je gedrag. Mocht je je missie nog niet helder hebben, neemt dat niet weg dat je al wel vast kunt beginnen met je dromen na te leven.
Je kunt een persoonlijke missie in verschillende rollen en doelen opdelen. Wie wil je zijn als individu? Als echtgenoot? Als ouder? Als dochter/zoon? Als collega? Ook kun je een gezinsmissie schrijven en een bedrijfsmissie. Kies er 2 of 3 die je wilt verwezenlijken.
Belangrijke zaken eerst
Dit draait om zelfmanagement. Maak tijd en ruimte om jouw denken en handelen af te stemmen op je missie. Noem 1 ding dat je kunt doen (en nu niet doet) dat een enorm positief effect heeft op je leven als je het regelmatig zou doen. En noem iets soortgelijks wat je werk betreft. Leiderschap betekent dat je beslist wat belangrijk is in je leven. En dat je deze belangrijkste zaken ook als eerste in de praktijk brengt. Ook als dat dingen zijn die je niet altijd leuk vindt. Een belangrijk kenmerk van succesvolle mensen is dat zij in staat zijn om hun afkeer tegen bepaalde taken ondergeschikt maken aan hun doel. Het uiteindelijke doel van tijdmanagement is dat je de zaken die echt belangrijk zijn in je leven ook de tijd geeft. Covey heeft daar een mooie tijdsmatrix voor gemaakt.
Als je een zinvol leven wilt leiden moet je vooral wegblijven uit III en IV. Deze zijn namelijk niet belangrijk. Ze hebben geen relatie met je missie en je doelen. De omvang van I moet je zien te beperken. Het is vooral II waar je je op moet richten.
Jezelf op deze manier managen heeft verschillende voordelen; je creëert evenwicht in je leven, je leeft volgens principes, je leven draait om je unieke bestemming als mens, je wordt geleidt door je geweten, en het programmeren per week helpt je om je leven in een breder kader te plaatsen. Je denkt namelijk niet in het afstrepen van taken, maar in termen van rollen, doelen en waarden.
Deze eerste 3 eigenschappen van de 7 eigenschappen van effectief leiderschap zijn gericht op het verwerven van onafhankelijkheid. Het behalen van overwinningen op jezelf. Ze helpen je aan meer zelfvertrouwen. Je zult je meer op je innerlijk richten en je waarden en je identiteit beter leren kennen. Dat geeft een gevoel van innerlijke rust. Je wordt onafhankelijk! De eerste eigenschap leert je dat je zelf de leiding moet nemen. De tweede draait om het formuleren van een levensvisie. En met de derde kun je de visie in praktijk brengen.
De volgende 3 eigenschappen gaan over wederzijdse afhankelijkheid. Eerst moet je werken aan je eigen afhankelijkheid en pas daarna kun je echte effectiviteit bereiken in samenwerking met anderen. Ofwel: om een vruchtbare en langdurige relatie met een ander aan te gaan, moet je eerst een goede relatie hebben met jezelf. Wederzijdse afhankelijkheid is een keuze, die alleen onafhankelijke mensen kunnen maken.
Denk win-win
Dit gaat over jouw mentale instelling bij samenwerken met anderen. Je denkt en handelt vanuit een overvloedgedachten in plaats vanuit schaarste en laat je niet leiden door hoe de ander jou benadert. Win-win gaat ervan uit dat er genoeg is voor iedereen. Jouw succes hoeft niet ten koste te gaan van dat van een ander. Bij een win-win visie zoek je naar een oplossing voor beiden, wederzijds voordeel. Het gaat niet om mijn manier of jouw manier maar om de betere manier. Het gaat om samenwerken, niet om rivaliteit.
Het eerste vereiste voor win-windenken is karakter: ben je sterk genoeg om win-win te denken? Hierbij zijn 3 karaktereigenschappen van belang: integriteit, volwassenheid en een overvloedmentaliteit. Vertrouwen hebben vormt de basis voor het versterken van die relaties. Op basis van een hoog onderling vertrouwen, kun je van elkaar leren en durf je creatief te zijn. Bij het openstellen van een win-winovereenkomst maak je ieders verwachtingen duidelijk, kun je mensen helpen succesvol te zijn en stel je ze in staat om zichzelf te managen.
Eerst begrijpen, dan begrepen worden
Deze eigenschap draait om de instelling en vaardigheid om je echt open te stellen voor inzichten en meningen van anderen. Alleen zo kun je invloed uitoefenen op anderen en kunnen zij invloed uitoefenen op jou. Deze eigenschap vinden vele de lastigste om in de praktijk te brengen. Deze eigenschap gaat over communicatie en beïnvloeding. Volgens Covey is communicatie de belangrijkste vaardigheid in ons leven. Waar op school veel aandacht wordt gegeven aan lezen en schrijven is luisteren iets waar je geen les in krijgt. Maar wanneer je iemand wilt beïnvloeden moet je eerst de ander begrijpen. Dat vraagt om karakter, de wil om het vertrouwen te vergroten en écht geïnteresseerd te zijn. De ander is bereidt jouw adviezen te accepteren wanneer hij jou respecteert. Maar hoe kan hij jou respecteren als hij het gevoel heeft dat je hem niet begrijpt?
De volgorde eerst begrijpen, dan begrepen worden wordt vaak omgedraaid. We zijn bereid naar een ander te luisteren als hij eerst even naar ons luistert. Maar juist beginnen met luisteren is de kracht van de 5e eigenschap van de 7 eigenschappen van effectief leiderschap.
Synergie
Dit is de eigenschap van de derde weg. Naast mijn idee en jouw idee is er nog een beter idee die we nog niet kennen. Maar door het toepassen van eigenschap 4 en 5 kunnen wij dat samen vormgeven. Ofwel: Synergie = 1+1=3 (of zelfs 1+1 = 16).
Synergie bundelt en katalyseert de grootste krachten in de mens. Het resultaat van synergie is magisch: er komen totaal nieuwe mogelijkheden aan het licht. Alle 5 voorgaande eigenschappen dragen eraan bij dat je deze eigenschap kunt realiseren.
Deze laatste 3 eigenschappen gaan over groei in wederzijdse afhankelijkheid. Ofwel overwinningen met je omgeving. Je verbetert samenwerkingen met anderen en kunt tot resultaten komen die je nooit alleen had kunnen bereiken. Overwinningen op jezelf gaan voor overwinningen op je omgeving. Dat is hetzelfde als eerst zaaien en dan oogsten. Het is een groeiproces dat binnenin begint en steeds verder naar buiten doordringt.
Houd de zaag scherp
Eigenschap 7 is de eigenschap van vernieuwing. Dit is bedoeld om je te blijven ontwikkelen en vernieuwen. Deze eigenschap maakt alle andere eigenschappen mogelijk. Het onderhouden van het belangrijkste instrument: jijzelf.
Het gaat om de volgende 4 aspecten: de lichamelijke, spirituele, mentale en sociaal-emotionele dimensie.
Lichamelijke dimensie: Houd je lichaam in conditie door goed te eten, genoeg rust en ontspanning te nemen en regelmatig te bewegen. Uithoudingsvermogen bouw je op door te fietsen, hardlopen of te zwemmen. Souplesse bereik je door rek- en strekoefeningen. En kracht ontwikkel je bijvoorbeeld met opdrukken, optrekken, buikspieroefeningen en werken met gewichten. Het kost tijd voordat je resultaat ziet maar op den duur draagt het bij aan je werkkracht, je aanpassingsvermogen en je plezier in het leven. Ook draagt het bij aan je pro activiteit.
Spirituele dimensie: Dit draait om richting geven aan je leven, trouw zijn aan je persoonlijke missie, aan waar je werkelijk in gelooft. Spirituele vernieuwing kan je op allerlei manieren bereiken: door bidden, mediteren, lezen, luisteren naar muziek of wandelen in de natuur. Spirituele vernieuwing kost tijd, maar je mag het niet verwaarlozen. Het helpt je om innerlijke conflicten op te lossen, om te ontdekken wie je bent of wilt zijn en om rust te vinden.
Mentale dimensie: Veel mensen stoppen met leren als ze klaar zijn met school en zitten vooral voor de buis. Maar er is meer om je persoonlijke centrum en missie te verrijken. Lezen bijvoorbeeld. Probeer eens te lezen met eigenschap 5 als uitgangspunt: eerst begrijpen en dan begrepen worden. Beoordeel een boek niet te snel vanuit je eigen levenservaring. Ook schrijven, plannen maken en visualiseren werken vernieuwend. Covey adviseert om dagelijks een uur te besteden aan lichamelijke, spirituele en mentale vernieuwing. Zo ontwikkel je stap voor stap je persoonlijke kracht.
Sociaal-emotionele dimensie: dit ontwikkel je in je dagelijkse omgang met anderen. Hoe? Door bewust te oefenen met eigenschap 4, 5 en 6 tijdens contact met familie, vrienden en collega`s. Wanneer je onzeker bent in de omgang met mensen die anders over het leven denken dan jij, worden win-windenken en echt luisteren heel lastig. Het ontwikkelen van die zekerheid lukt je niet met psychologische trucs. Je kunt jezelf niet manipuleren om innerlijke rust te vinden. Nodig is dat je met de eigenschappen 1, 2 en 3 stap voor stap bouwt aan je innerlijke zekerheid, vanuit goede principes.
Zoals ook in de natuur alles in een ecologische samenhang functioneert, zo draait het bij de 7 eigenschappen ook om de onderlinge verbinding. De werkelijke kracht ligt in de onderlinge relatie en niet in de afzonderlijke kwaliteiten.
Als afsluiter een mooi citaat van Covey zelf: “Stel je open voor groei en verandering. En wees geduldig. Groeien is een kwetsbaar proces; het is gewijde grond. Een grotere investering in jezelf kun je niet doen”.